Beliefs you thought were scriptural but aren't; Eye for an eye
Geloofsovertuigingen waarvan je dacht dat het Bijbels was, maar niet zo is; Oog om oog
Hallo allemaal,
Het moderne Israël houdt zich aan 'oog om oog en tand om tand' als het gaat om de bescherming van hun natie.
In films, boeken en populaire cultuur wordt 'oog om oog en tand om tand' opgevat als 'jij slaat mij, ik sla jou terug'. Wraak. Vergelding. Terugslaan. Iedereen neemt aan dat dit is wat God zei... toch? Gedeeltelijk juist, maar niet helemaal. Jezus probeerde het recht te zetten, maar het blijft een verwarrend onderwerp voor veel christenen.
Context, en nog eens context
In Mattheüs 5:38-48 spreekt Jezus over wandelen in liefde. Hij vergelijkt wat de Farizeeën leerden met wat de Schrift werkelijk zegt, wat het werkelijk betekende.
In het midden van Mattheüs 5 spreekt Jezus over boosheid zonder reden, lust stelt Hij gelijkstelt aan de daad, en dan, in het laatste deel van het hoofdstuk, schakelt Hij over om te spreken over wandelen in liefde. Hij erkent dat gezegd is: "Oog om oog", en spreekt er dan over om niet langer oog om oog te vergelden, maar elkaar lief te hebben.
De eerste vermelding van "oog om oog" als een kwestie van Israëlische wet is te vinden in Exodus 21. Het was in Exodus 20 dat Mozes de 10 Geboden ontving, en wat volgde waren de morele en gezondheidsdelen van de "wet van Mozes". Men is het er algemeen over eens dat er 613 wetten door God aan Mozes waren gegeven, samengevat door de 10, die zelf weer in 2 delen waren verdeeld: de eerste 4 hadden te maken met het eren van God, de laatste 6 met het eren van de mens. Die 10 en hun 2 delen werden samengevat met: Heb de Heer, uw God, lief met geheel uw hart, kracht en ziel, en heb uw naaste lief als uzelf.
Het voorbeeld dat de Heer aan Mozes gaf is ook een sleutelvers om te begrijpen dat God een baby in de baarmoeder als een mens beschouwt, in 21:22-25:
"Als twee mannen vechten en een zwangere vrouw in de buurt raakt gewond, zodat zij haar baby verliest, maar het was geen aanval op haar, dan zal de man dienovereenkomstig worden beboet, naar hetgeen de man van de vrouw en de rechters zullen bepalen. Als hij echter de bedoeling had haar kwaad te doen, dan zal hij zijn leven geven voor dat van de baby. Oog om oog, hand om hand, tand om tand..."
Aan de ene kant kunnen we zien dat de man en de gewonde vrouw terecht boos zouden zijn op de man die haar per ongeluk iets aandeed, met haar miskraam tot gevolg. Oog om oog zou in hun hart gezien kunnen worden als wraak op de man die hun baby doodde en de vrouw mishandelde. Gerechtigheid is geschied, en dat is correct voor zover het gaat.
Maar kijk eens beter.
In de kern is "oog om oog, en tand om tand" een schadeloosstelling, geen wraak. Dat de man zijn leven zou moeten geven voor het leven dat hij het echtpaar ontnam, is een terugbetaling, bloed voor bloed. De grotere context van hoofdstuk 21, v18-19 vertelt ons dat als iemand een ander letsel toebrengt, hij moet betalen voor het volledige herstel van de gewonde persoon, inclusief het verlies van zijn tijd. Dat is oog om oog - als ik jouw oog verwond heb, dan betaal ik de doktersrekening en betaal ik bovendien voor de tijd die je vrij moest nemen van je werk. Dat is de context van oog om oog.
In vers 33-34 staat dat als iemand een kuil graaft en de os of ezel van de buurman valt erin, en degene die de kuil heeft gegraven heeft zijn buurman van tevoren niet gewaarschuwd, dan moet hij de dieren weer gezond zien te krijgen, of betalen om ze te laten vervangen, naar gelang hun verwonding. Een oog voor een oog, een tand voor een tand, een hoef voor een hoef. Het is restitutie, geen vergelding, wat de oorspronkelijke bedoeling was.
Snel vooruit naar de tijd van Jezus
In de tijd van Jezus moest een man bij een misdrijf voor de rechter verschijnen om zijn aanklager onder ogen te zien. Als de beschuldigde door de rechter schuldig werd bevonden, kreeg de eiser de gelegenheid de beschuldigde een klap in het gezicht te geven. Een klap was een schande, en dan kreeg de gedaagde ook nog een boete van de rechter. Het was een gangbare praktijk. In de middeleeuwen gaf iemand een ander een klap om hem te onteren en hem tot een duel of steekspel uit te lokken.
Mattheüs 5:38-39: "Gij hebt gehoord, dat gezegd is: Oog om oog, tand om tand; maar Ik zeg u, dat gij het kwade niet wederstaat, maar dat gij ook de andere wang toekeert."
Dit gaat over restitutie. Begrijp dat Mattheüs 5:1, de Bergrede, begint als privé-onderricht tussen Jezus en Zijn discipelen, dus Hij vertelt hen hoe in liefde te wandelen, en hoe door mogelijke moeilijke situaties heen te komen. In dit geval werd het toekeren van de andere wang zo opgevat dat als ze beledigd worden of zelfs voor de rechter worden gedaagd en schuldig bevonden, en de winnaar van de zaak wil je slaan, je dan de andere wang moet toekeren om er zeker van te zijn dat zij het gevoel hebben dat gerechtigheid is geschied - dat is hoe je in liefde met hen omgaat.
Maar merk op dat het toekeren van de andere wang grenzen stelt aan de mate waarin van je verwacht wordt dat je probeert je te verzoenen en/of moeite doet om vrede te sluiten met de persoon die jij beledigd hebt. Slechts 1 klap. Niet 2 of 3, maar slechts 1. Op dezelfde manier gebruikt Jezus een voorbeeld van iemand die in nood verkeert die je maar 1 jas uit je kast hoeft te geven, niet je hele garderobe.
Een ander cultureel voorbeeld uit deze passage is de 'loop een extra mijl' van 5:41. Toen het Perzische rijk groter werd dan een dag rijden te paard, werd er een wet gemaakt dat elke boodschapper van de koning iemands dier mocht lenen, zodat de boodschapper zijn boodschap kon voortzetten om nieuws van de koning tot in de verste uithoeken van het rijk te brengen. Maar de wet bepaalde dat zo'n boodschapper het dier slechts voor 1 mijl mocht lenen, en dat de eigenaar van het dier het recht had de boodschapper te vergezellen zodat hij zijn dier mee terug kon nemen. (Het Griekse woord voor mijl in 5:41 is 'miljoen'. Een Romeinse mijl was 1478,5 meter of 5820,9 voet, of 1.000 passen)
Dit gedeelte gaat dus helemaal over dingen goed maken - van 1 extra klap in het gezicht tot 1 jas uit de kast tot 1 extra mijl lopen - Jezus onderwijst over liefde en hoe je mensen moet liefhebben die niet gemakkelijk zijn om lief te hebben. Hierna vertelde Hij hen dat zondaars diegenen liefhebben die je gemakkelijk kunt liefhebben, en dat dit geen lof verdient voor Zijn discipelen. Liefhebben wie je niet graag liefhebt is wat Jezus wil dat we doen: "Wees als uw Vader in de hemel. Uw Vader in de hemel laat de zon schijnen op rechtvaardigen en onrechtvaardigen en laat de regen vallen op rechtvaardigen en onrechtvaardigen.... gij dan zult volmaakt zijn gelijk uw hemelse Vader volmaakt is." v43-48
In praktische termen voor vandaag
Hoe bieden we iemand die wij beledigd hebben de andere wang aan? Hoe geven we hem een extra jas of lopen we een extra kilometer voor hem, terwijl dat vandaag niet onze gewoonten zijn?
Zodra jij je verontschuldigingen hebt aangeboden aan de persoon die je beledigd hebt, neem hem dan bijvoorbeeld mee voor een kopje koffie of thee, of misschien voor een lunch en betaal ervoor. Of stuur hem misschien een kaartje per post - het toekeren van de wang, het geven van de jas, en het lopen van de mijl ging over iets doen om aan die andere persoon te laten weten dat je er zeker van wilt zijn dat het goed is tussen jullie, of in ieder geval kun je zeggen dat je meer hebt gedaan dan nodig was in een poging een brug naar hen te bouwen. Als zij een muur bouwen wanneer jij een brug bouwt, dan is dat hun zaak. Je hebt het in ieder geval geprobeerd. Maar je hoeft het niet te blijven proberen. 1 klap, 1 jas, 1 mijl. Dan staan ze er alleen voor.
Deze dingen en nog veel meer komen aan bod, als je geïnteresseerd bent, in mijn serie Bergrede 1 en 2. Volgende week een nieuw onderwerp, tot dan, zegen,
John Fenn/wk/ak
www.cwowi.org en email me op [email protected]
Geloofsovertuigingen waarvan je dacht dat het Bijbels was, maar niet zo is; Oog om oog
Hallo allemaal,
Het moderne Israël houdt zich aan 'oog om oog en tand om tand' als het gaat om de bescherming van hun natie.
In films, boeken en populaire cultuur wordt 'oog om oog en tand om tand' opgevat als 'jij slaat mij, ik sla jou terug'. Wraak. Vergelding. Terugslaan. Iedereen neemt aan dat dit is wat God zei... toch? Gedeeltelijk juist, maar niet helemaal. Jezus probeerde het recht te zetten, maar het blijft een verwarrend onderwerp voor veel christenen.
Context, en nog eens context
In Mattheüs 5:38-48 spreekt Jezus over wandelen in liefde. Hij vergelijkt wat de Farizeeën leerden met wat de Schrift werkelijk zegt, wat het werkelijk betekende.
In het midden van Mattheüs 5 spreekt Jezus over boosheid zonder reden, lust stelt Hij gelijkstelt aan de daad, en dan, in het laatste deel van het hoofdstuk, schakelt Hij over om te spreken over wandelen in liefde. Hij erkent dat gezegd is: "Oog om oog", en spreekt er dan over om niet langer oog om oog te vergelden, maar elkaar lief te hebben.
De eerste vermelding van "oog om oog" als een kwestie van Israëlische wet is te vinden in Exodus 21. Het was in Exodus 20 dat Mozes de 10 Geboden ontving, en wat volgde waren de morele en gezondheidsdelen van de "wet van Mozes". Men is het er algemeen over eens dat er 613 wetten door God aan Mozes waren gegeven, samengevat door de 10, die zelf weer in 2 delen waren verdeeld: de eerste 4 hadden te maken met het eren van God, de laatste 6 met het eren van de mens. Die 10 en hun 2 delen werden samengevat met: Heb de Heer, uw God, lief met geheel uw hart, kracht en ziel, en heb uw naaste lief als uzelf.
Het voorbeeld dat de Heer aan Mozes gaf is ook een sleutelvers om te begrijpen dat God een baby in de baarmoeder als een mens beschouwt, in 21:22-25:
"Als twee mannen vechten en een zwangere vrouw in de buurt raakt gewond, zodat zij haar baby verliest, maar het was geen aanval op haar, dan zal de man dienovereenkomstig worden beboet, naar hetgeen de man van de vrouw en de rechters zullen bepalen. Als hij echter de bedoeling had haar kwaad te doen, dan zal hij zijn leven geven voor dat van de baby. Oog om oog, hand om hand, tand om tand..."
Aan de ene kant kunnen we zien dat de man en de gewonde vrouw terecht boos zouden zijn op de man die haar per ongeluk iets aandeed, met haar miskraam tot gevolg. Oog om oog zou in hun hart gezien kunnen worden als wraak op de man die hun baby doodde en de vrouw mishandelde. Gerechtigheid is geschied, en dat is correct voor zover het gaat.
Maar kijk eens beter.
In de kern is "oog om oog, en tand om tand" een schadeloosstelling, geen wraak. Dat de man zijn leven zou moeten geven voor het leven dat hij het echtpaar ontnam, is een terugbetaling, bloed voor bloed. De grotere context van hoofdstuk 21, v18-19 vertelt ons dat als iemand een ander letsel toebrengt, hij moet betalen voor het volledige herstel van de gewonde persoon, inclusief het verlies van zijn tijd. Dat is oog om oog - als ik jouw oog verwond heb, dan betaal ik de doktersrekening en betaal ik bovendien voor de tijd die je vrij moest nemen van je werk. Dat is de context van oog om oog.
In vers 33-34 staat dat als iemand een kuil graaft en de os of ezel van de buurman valt erin, en degene die de kuil heeft gegraven heeft zijn buurman van tevoren niet gewaarschuwd, dan moet hij de dieren weer gezond zien te krijgen, of betalen om ze te laten vervangen, naar gelang hun verwonding. Een oog voor een oog, een tand voor een tand, een hoef voor een hoef. Het is restitutie, geen vergelding, wat de oorspronkelijke bedoeling was.
Snel vooruit naar de tijd van Jezus
In de tijd van Jezus moest een man bij een misdrijf voor de rechter verschijnen om zijn aanklager onder ogen te zien. Als de beschuldigde door de rechter schuldig werd bevonden, kreeg de eiser de gelegenheid de beschuldigde een klap in het gezicht te geven. Een klap was een schande, en dan kreeg de gedaagde ook nog een boete van de rechter. Het was een gangbare praktijk. In de middeleeuwen gaf iemand een ander een klap om hem te onteren en hem tot een duel of steekspel uit te lokken.
Mattheüs 5:38-39: "Gij hebt gehoord, dat gezegd is: Oog om oog, tand om tand; maar Ik zeg u, dat gij het kwade niet wederstaat, maar dat gij ook de andere wang toekeert."
Dit gaat over restitutie. Begrijp dat Mattheüs 5:1, de Bergrede, begint als privé-onderricht tussen Jezus en Zijn discipelen, dus Hij vertelt hen hoe in liefde te wandelen, en hoe door mogelijke moeilijke situaties heen te komen. In dit geval werd het toekeren van de andere wang zo opgevat dat als ze beledigd worden of zelfs voor de rechter worden gedaagd en schuldig bevonden, en de winnaar van de zaak wil je slaan, je dan de andere wang moet toekeren om er zeker van te zijn dat zij het gevoel hebben dat gerechtigheid is geschied - dat is hoe je in liefde met hen omgaat.
Maar merk op dat het toekeren van de andere wang grenzen stelt aan de mate waarin van je verwacht wordt dat je probeert je te verzoenen en/of moeite doet om vrede te sluiten met de persoon die jij beledigd hebt. Slechts 1 klap. Niet 2 of 3, maar slechts 1. Op dezelfde manier gebruikt Jezus een voorbeeld van iemand die in nood verkeert die je maar 1 jas uit je kast hoeft te geven, niet je hele garderobe.
Een ander cultureel voorbeeld uit deze passage is de 'loop een extra mijl' van 5:41. Toen het Perzische rijk groter werd dan een dag rijden te paard, werd er een wet gemaakt dat elke boodschapper van de koning iemands dier mocht lenen, zodat de boodschapper zijn boodschap kon voortzetten om nieuws van de koning tot in de verste uithoeken van het rijk te brengen. Maar de wet bepaalde dat zo'n boodschapper het dier slechts voor 1 mijl mocht lenen, en dat de eigenaar van het dier het recht had de boodschapper te vergezellen zodat hij zijn dier mee terug kon nemen. (Het Griekse woord voor mijl in 5:41 is 'miljoen'. Een Romeinse mijl was 1478,5 meter of 5820,9 voet, of 1.000 passen)
Dit gedeelte gaat dus helemaal over dingen goed maken - van 1 extra klap in het gezicht tot 1 jas uit de kast tot 1 extra mijl lopen - Jezus onderwijst over liefde en hoe je mensen moet liefhebben die niet gemakkelijk zijn om lief te hebben. Hierna vertelde Hij hen dat zondaars diegenen liefhebben die je gemakkelijk kunt liefhebben, en dat dit geen lof verdient voor Zijn discipelen. Liefhebben wie je niet graag liefhebt is wat Jezus wil dat we doen: "Wees als uw Vader in de hemel. Uw Vader in de hemel laat de zon schijnen op rechtvaardigen en onrechtvaardigen en laat de regen vallen op rechtvaardigen en onrechtvaardigen.... gij dan zult volmaakt zijn gelijk uw hemelse Vader volmaakt is." v43-48
In praktische termen voor vandaag
Hoe bieden we iemand die wij beledigd hebben de andere wang aan? Hoe geven we hem een extra jas of lopen we een extra kilometer voor hem, terwijl dat vandaag niet onze gewoonten zijn?
Zodra jij je verontschuldigingen hebt aangeboden aan de persoon die je beledigd hebt, neem hem dan bijvoorbeeld mee voor een kopje koffie of thee, of misschien voor een lunch en betaal ervoor. Of stuur hem misschien een kaartje per post - het toekeren van de wang, het geven van de jas, en het lopen van de mijl ging over iets doen om aan die andere persoon te laten weten dat je er zeker van wilt zijn dat het goed is tussen jullie, of in ieder geval kun je zeggen dat je meer hebt gedaan dan nodig was in een poging een brug naar hen te bouwen. Als zij een muur bouwen wanneer jij een brug bouwt, dan is dat hun zaak. Je hebt het in ieder geval geprobeerd. Maar je hoeft het niet te blijven proberen. 1 klap, 1 jas, 1 mijl. Dan staan ze er alleen voor.
Deze dingen en nog veel meer komen aan bod, als je geïnteresseerd bent, in mijn serie Bergrede 1 en 2. Volgende week een nieuw onderwerp, tot dan, zegen,
John Fenn/wk/ak
www.cwowi.org en email me op [email protected]
RSS Feed