Nu we het hebben gehad over hoe de Heer met Kaïn en ons omgaat, kunnen we gaan kijken naar hoe Hij met Zijn eigen emoties omgaat en hoe de emotionele wisselwerking tussen Hem en ons is – dat klinkt misschien vreemd, maar denk eens aan Mozes, toen de Heer Israël van de kaart wilde vegen en opnieuw wilde beginnen met Mozes en zijn gezin, uit Exodus 32:10-14:
“Nu dan, laat Mij begaan, dat Mijn toorn tegen hen ontbrande en Ik hen vernietige, maar u zal ik tot een groot volk maken.”
Dat is emotie! Er moet onderscheid gemaakt worden tussen toorn en boosheid: boosheid is blijvend, terwijl toorn snel opvlamt en net zo snel weer afneemt. De Heer ervoer de emoties van (gerechtvaardigde) toorn tegen Israël vanwege hun harde harten naar Hem toe. Het was gerechtvaardigd, dus geen zonde, terwijl ongerechtvaardigde toorn wel zonde zou zijn. Evenals ongerechtvaardigde boosheid zonde is en gerechtvaardigde niet.
Hoe sprak Mozes tegen de Heer in Zijn emotionele conditie? “Waarom, Here, zou uw toorn ontbranden tegen uw volk, dat Gij uit het land Egypte hebt geleid met grote kracht en met sterke hand? Waarom zouden de Egyptenaren zeggen: tot hun onheil heeft hij hen uitgeleid, om hen te doden in de bergen en hen van de aardbodem te vernietigen? Laat uw brandende toorn varen en heb berouw over het onheil waarmede Gij uw volk bedreigt.” Mozes vroeg de Heer een stapje terug te doen en naar het verleden te kijken en naar wat zij voor elkaar betekenden, om te kijken naar het grotere plaatje. Gooi dat niet weg, Heer. Kijk naar wat we voor elkaar betekend hebben, kijk naar al het werk en de investeringen die U gedaan heeft in de relatie met Israël.
Merk op: ‘Laat Uw brandende toorn gaan’ en ‘laat U vermurwen’. Sommige vertalingen gebruiken per abuis het woord ‘berouw’, maar het Hebreeuws zegt ‘zich afkeren van’ en dat wil dus niet zeggen dat Hij spijt zou moeten hebben, of berouw omdat hij Zich zo voelt. Het betekent eenvoudigweg niet in de emotie te blijven, maar om logisch na te denken. Mozes appelleerde aan het verstand, om Zijn emoties onder de heerschappij te brengen van Zijn logisch denken. Dat was precies wat de Heer van Kaïn verwachtte, toen Hij hem die drie vragen stelde: ‘Waarom ben je boos? Waarom is je gezicht bedrukt? Als je het juiste doet, wordt het dan niet geaccepteerd?’ De Heer wilde dat Kaïn een stapje terug zou doen om naar het grotere beeld te kijken, naar hun hele relatie en Hij vroeg van hem te doen wat juist was, ondanks zijn gevoelens van dat moment.
Mozes ging verder, dit keer appellerend aan de integriteit van de Heer: “Denk aan Abraham, Isaak en Israël, Uw dienaren, aan wie Gij gezworen hebt bij Uzelf en tot wie gij gesproken hebt: Ik zal uw nakomelingschap vermenigvuldigen als de sterren des hemels en dit gehele land, zal Ik aan uw nakomelingschap geven…” En de Here keerde Zich af van Zijn toorn en van wat Hij gezegd had Zijn volk te zullen aandoen.
Mozes appelleerde aan het verbond, het grote geheel, zodat de Heer een stap terug zou doen van het intense moment en de emoties die opvlamden. Mozes zorgde ervoor dat de Heer naar het grote geheel ging kijken en dat is wat de Heer bij Kaïn deed, hem laten kijken naar het grotere geheel om daarna het juiste te kunnen doen, ondanks zijn gevoelens van dat moment.
De Heer vertelde Barb iets, toen ze erg gekwetst was door een vriendin, die aanstoot aan haar had genomen en de vriendschap met haar had verbroken: “Maak van een moment geen levensduur. Het is slechts een moment.”
Zij kon een stapje terug doen van de emoties en pijn door dat woord van de Heer – natuurlijk deed het nog wel pijn, de verwonding door de onvolwassenheid van die vriendin, maar Barb zorgde ervoor niet opnieuw door haar verwond te worden; het was slechts een moment, dus ging ze verder met haar leven en ze bleef niet achterom kijken naar wat ze verloren had, maar ze richtte zich op het heden.
Toegankelijk, ondanks intense emoties
Dat de Heer emoties als toorn heeft en dat Hij het goed vindt dat een eenvoudig mens Hem daarover aanspreekt, laat zien hoe nederig en toegankelijk Hij is en hoe wij letterlijk als Hem geschapen zijn – want wij zien onszelf terug in Zijn emoties. En wij moeten hierin ook als Hem zijn, toegankelijk, zelfs te midden van toorn.
Dit element van toegankelijk zijn te midden van emoties die zouden kunnen exploderen over iedereen in ons pad, is iets dat wij ook in ons hart moeten hebben – denk daar eens over na – Mozes stond alleen voor God en pleitte voor het hele land, en de Heer vond het goed dat Hij op die manier toegesproken werd. Hij liet Zich door Mozes kalmeren. Wij moeten ook zo zijn – vast en zeker heeft Hij ervoor gezorgd dat dit incident voor onze instructie en als een voorbeeld voor ons werd opgeschreven!
De onvolwassen christen en diens emoties
We zien hier opnieuw de waarde van het in relatie staan met anderen in het geloof die in ons leven kunnen inspreken. We zouden kunnen zeggen dat Mozes geestelijk op dezelfde lijn zat als de Heer – hun relatie was zodanig dat zij allebei in elkaars leven konden inspreken, want ‘de Here sprak tot Mozes van aangezicht tot aangezicht, zoals iemand spreekt met zijn vriend.’ (Ex. 33:11)
Zoals ik eerder gezegd heb: iedereen kan zeggen wedergeboren te zijn, maar of ze dat wel of niet zijn, is moeilijk te bewijzen. Daarom heeft God het zo bedacht dat Zijn rechtvaardigheid duidelijk blijkt te zijn binnen relaties. Redding, wat van de geest is, blijft onbewezen, totdat het naar buiten toe openbaar wordt in de relaties die we onderhouden. Wij moeten in elkaars leven kunnen inspreken, om de ruwe kantjes eraf te halen, om door de Heer gebruikt te kunnen worden en om onszelf door de ogen van anderen te zien. Dat is de moeilijke weg die we moeten gaan, de weg van transparantie en nederigheid. De weg waarin iemand alles en iedereen beziet als Gods manier om in ons leven te spreken, zelfs als iets onbedoeld is, zelfs als de duivel erachter zit, die ons kwaad wil doen – we kijken naar wat God kan maken uit een verschrikkelijke situatie en hoe wat de duivel tot onze vernietiging bedoeld heeft, gebruikt kan worden door God om ons te laten groeien en te bekrachtigen.
Als wij aanstoot geven, was dat vaak onbedoeld, maar voor die ander waren wij sarcastisch of onbeleefd of hadden wij een verkeerde houding, dus voelde men zich gerechtvaardigd de relatie te beëindigen. (in onze high tech wereld is het nog erger, omdat e-mails en sms’jes geen emotie en toon weergeven en dus kan de lezer daar iedere emotie en toon aan geven wat men wenst als die mail gelezen wordt. Emoticons werden bedacht om de emotie of toon van een bericht dat geschreven is, weer te geven).
Ik heb splitsingen in kerken gezien, omdat de helft van de gemeente het niet eens was met keuze van het tapijt. De ene helft wilde donkergroen, de andere helft had gekozen voor donkerrood. Ik weet dat vriendschappen geëindigd zijn omdat één van de twee zei dat hij op dat moment geen tijd had om te praten, en die ander nam daar aanstoot aan en liet die vriend vallen alsof hij de pest had. Ik weet van een andere kerksplitsing, waar de voorganger het avondmaalstel niet meer op het podium had staan, maar verplaatst had naar de vloer, vóór het podium.
En toch kunnen diezelfde mensen, die zo snel zijn relaties te beëindigen, in hun werk blijven, ook al heeft iemand op hun werk hen beledigd, of ook al schreeuwt de baas soms naar hem, of al heeft het bedrijf een beleid waar ze het niet mee eens zijn, of ze blijven naar films gaan waar in gevloekt wordt…maar als een broeder of zuster zegt het even te druk te hebben op dat moment, of aangeeft er later over te willen praten, dan beëindigen ze die vriendschap.
Ze zijn niet alleen huichelachtig, maar die huichelarij wordt duidelijk door het feit dat ze geleid worden door emoties. Geestgeleide redenen gooien een lange en goede vriendschap niet zo maar weg, of men verlaat een gemeente niet zomaar omdat de gekozen kleur een andere is dan men zelf gekozen heeft.
Wat doe je met christenen die zich in hun christelijk leven door emoties laten leiden, in plaats van door redenen en een verlangen in volwassenheid te groeien?
Daar gaan we volgende week mee verder.
Tot dan, zegen,
John Fenn
www.cwowi.org
Mail naar [email protected]