Ik begon vorige week met het eerste geregistreerde Bijbelgedeelte dat de mix van menselijk redeneren en emoties gedetailleerd laat zien en hoe God met ons in deze dingen handelt. We gaan verder met Kaïn, die boos werd op God, omdat Hij niet zijn offer van de vruchten der vervloekte aarde accepteerde.
Emoties lopen uit de hand
Genesis 4:5 vertelt ons dat Kaïn boos op God was omdat zijn offer niet geaccepteerd werd – hij was boos, verdrietig, gefrustreerd. In plaats van zich aan de gerechtigheid van God te onderwerpen, koos hij ervoor koppig zijn hielen in het zand te zetten en bleef hij erbij tot God te komen in zijn eigen kracht – en toen had hij het lef nog om boos op God te zijn, omdat zijn inspanningen niet geaccepteerd werden.
Dit is ZO menselijk, nietwaar? We vasten dagen achter elkaar om een antwoord op gebed te ontvangen, en vragen ons dan af waarom God niets gedaan heeft. We proberen Hem te imponeren door voedsel af te slaan, om Hem zo te manipuleren iets voor ons te doen en dan worden we boos als de hemel niet antwoord. Vasten geeft ons een grotere gevoeligheid, omdat onze drang naar eten vermindert en we ons meer kunnen richten op geestelijke dingen, maar het zet God niet in beweging.
We geven geld en tijd en denken ‘ziet U wat ik allemaal doe Vader? Geef mij daarom gunst en antwoord op dat gebed, want dat heb ik echt nodig’ - en we zijn opnieuw als Kaïn geworden die God benadert gebaseerd op wat we gedaan hebben en zo proberen we Hem te manipuleren iets voor ons te doen.
Abel wandelde eenvoudigweg met God en deed nederig wat God verwachtte en verlangde – en God accepteerde hem.
Het patroon van Gods interventie in het beheersen van onze emoties
Wat er plaats vindt nadat hij de pogingen van Kaïn afwijst om op diens voorwaarden tot Hem te komen, zet het patroon voor hoe de Vader ook vandaag nog omgaat met onze emoties – we zien hetzelfde patroon, dezelfde methodes, dezelfde pogingen die Hij doet om ons te bereiken voordat onze emoties de controle over ons gaan nemen. Hij stelt Kaïn 3 vragen, maar Kaïn geeft op geen van de drie een antwoord: “Waarom ben je kwaad?” “Waarom is je gelaat betrokken?” “Is het niet zo, dat als je het goede doet, het geaccepteerd wordt?”
(Genesis 4:6-7)
We lezen die tekst in een halve seconde en beseffen dan niet dat dit een gesprek was en dat God, zoals ieder ander, een antwoord verwachtte nadat Hij een vraag gesteld heeft: Waarom ben je boos?
En dat is nu precies het punt waar God de Vader ons vandaag bereikt – Waarom ben je boos? Onderzoek je hart, onderzoek je motieven, onderzoek je situatie intellectueel voordat je jouw emoties in deze situatie de overhand laat hebben. Waarom ben je boos? Kijk in jezelf, doe een stap terug en onderzoek de situatie intellectueel. Waarom ben je boos?
Jezus zou later zeggen, in Mattheüs 5:22, dat als iemand boos is op zijn (geestelijke) broeder, hij zichzelf in gevaar brengt voor verschillende graden van discipline en consequenties. Gerechtvaardigde boosheid is geen zonde. Boosheid zonder een reden, is zonde. Er wordt van ons verwacht onze emoties te bedaren en eerlijk en waarheidsgetrouw met onszelf en God te zijn en te doen wat juist is als we de redenen voor onze boosheid overdenken. Als we de zonde in ons hart zien, moeten we ons daarvan bekeren, in erkenning dat onze boosheid niet gerechtvaardigd is. Als het dat wel is, hebben we niet gezondigd.
Eerste poging onze emoties te beheersen: Onderzoek de situatie logischerwijze en intellectueel – beheers dan je gevoelens
Kaïn was allereerst boos op God, toen pas op zijn broeder. Hij gaf geen antwoord op Gods eerste vraag: Waarom ben je boos? Dat was een poging van de Heer om hem zijn hart intellectueel te laten onderzoeken, om vervolgens zijn emoties aan de logica te onderwerpen. Auw – wat denk ik nu – sommige mensen hebben die vaardigheid niet onder de knie. Sommigen laten hun emoties in de meeste situaties onmiddellijk opvlammen en barstten dan ongecontroleerd uit over iemand of meerdere personen, zonder filter, zonder er zelfs maar bij stil te staan of zij gerechtvaardigd zijn boos te worden. Dat zijn geestelijke baby’s en emotionele baby’s, of in ieder geval emotionele kinderen.
Ik ken meerdere mannen en vrouwen die, al zijn ze naar jaren gerekend volwassen, emotioneel als een 10-jarige zijn, pruilend en hun zin willen hebbend, die er niet om geven dat de wereld hun woedeaanval ziet. Dat doet een peuter ook…woedeaanval, de bokkenpruik ophebben, en helaas gedragen volwassenen zich soms ook als kinderen – emotioneel als een kind, waardoor ze slechts beperkt succes in hun leven zullen hebben, in hun relaties, hun carrière, in God, omdat ze ervoor gekozen hebben hun emoties niet te beheersen. Ik weet zeker dat de lezer ook een aantal volwassenen kent die emotioneel als peuters zijn, emotioneel 8 jaar of 10 jaar oud – op alle leeftijden kunnen mensen emotioneel verstoord zijn. Zij die toestaan dat hun emotioneel leven volwassen wordt, zoals zij ook fysiek volwassen worden, stijgen naar de top en zijn in staat met God te wandelen en succes te hebben in hun leven.
Nadat de Heer Kaïn gevraagd heeft waarom hij boos is, zonder een reactie daarop te krijgen, probeert Hij hem op een andere manier te bereiken. Kaïn wist heel goed, net als Adam en Eva, de betekenis van het bloedoffer als een bedekking voor de zonde, maar hij wilde niet eerlijk zijn, dus de Heer zoekt een andere benadering. Dit keer via zijn emoties: “Waarom is je gelaat betrokken?” (Engelse Bijbel: waarom ben je verdrietig?)
Gods verwachtingen en onze capaciteiten
In het Hebreeuws staat er letterlijk: “Waarom is je gezicht gevallen?” Het woord voor ‘gevallen’ is ‘banah’ en betekent ‘te keren.’ Met andere woorden, de Heer zag dat de uitdrukking op Kaïns gezicht veranderde toen het offer van zijn eigen zweet niet door God geaccepteerd werd, terwijl het bloedoffer van Abel dat wel werd. Het gezicht van Kaïn weerspiegelde zijn emoties. Hij hield niets achter. De eerste vraag was gericht op Kaïns intellect. De tweede op zijn emoties – waarom laat je zo’n verdriet zien in je gezicht en emoties, Kaïn?
Opnieuw weigert Kaïn zijn emoties te onderzoeken. Dat laat ons zien dat iemand WEL gezag kan hebben over zijn gevoelens, zijn emoties. Het laat ook zien dat iemand WEL zijn gevoelens intellectueel kan onderzoeken en tot de conclusie kan komen of het gerechtvaardigd is wat ze voelen en of wat ze voelen, de werkelijkheid is voor die situatie. Ja, zijn gevoelens van boosheid en verdriet waren echt, als het puur om zijn gevoelens gaat, maar niet reëel als het gaat om gerechtvaardigde gevoelens. Daarom verwachtte God van hem dat hij de controle over zijn emoties zou nemen door zijn gedachten:was hetgeen hij voelde, juist of niet juist voor die situatie?
Toen Kaïn geen antwoord gaf op de vraag ‘Waarom ben je boos? en op de vraag ‘Waarom is je gezicht gevallen?’ – hij weigerde dus zichzelf intellectueel en emotioneel te onderzoeken, ging de Heer de derde keer direct naar het hart van het probleem en doet opnieuw een aanspraak op logica: “Als je het goede doet, word je dan niet geaccepteerd?”
Zie je hoe God van ons verwacht hoe wij situaties in ons leven moeten benaderen? – logisch, intellectueel, doen wat juist is, omdat het juist is, onze emoties te onderzoeken en ze onder controle houden van onze gedachteprocessen – in termen van goed of fout. Als we ons in een situatie bevinden waar onze emoties opvlammen, wordt er van ons verwacht, zoals bij Kaïn, om allereerst onszelf te onderzoeken en onze emoties om zo te achterhalen of onze emoties gerechtvaardigd zijn in die situatie. Zo niet, dan moeten wij de controle over ze nemen door op de juiste manier te redeneren en na te denken over de situatie, op Gods manier.
Ons leven moet draaien om goed en fout, juiste motieven en daden, niet rondom gevoelens. Kaïn voelde zich niet blij, maar hij moest gezag nemen over zijn gevoelens om het juiste te kunnen doen. Zou hij het juiste doen, dan zouden zijn emoties ten goede veranderen. Kaïns ongecontroleerde emoties brengen de dood in het Paradijs, evenals veel mensen vandaag dat doen door hun ongecontroleerde emoties. Zij hebben dood gebracht in vriendschappen, huwelijken, relaties met familieleden, banen – en daar gaan we volgende week mee verder,
tot dan,
zegen,
John Fenn
www.cwowi.org
Mail naar [email protected]