Toen ik de directeur van een Bijbelschool in Tulsa was, nam ik na de lessen regelmatig studenten mee om te lunchen bij een nabijgelegen Mexicaans restaurant, en dit was altijd een goede tijd met vragen en antwoorden. Een keer in december vertelden een aantal studenten dat zij opgegroeid waren zonder kerstboom, al kregen ze wel cadeautjes, en bij iemand anders deed men thuis niets aan de feestdagen.
Nu zij in de ‘echte’ wereld waren, wilden ze de balans weten wat betreft de feestdagen, omdat er zoveel stemmen waren die van alles zeiden over wat God eert en wat een gruwel in Zijn ogen is.
Geschiedenis
Ik vertelde hen dan wat uit de geschiedenis, voordat ik naar de Nieuw Testamentische waarheden ging, dus dat ga ik vandaag ook doen. Kerstfeest begon als een heidens feest, Saturnalia. Saturnalia werd door de Romeinen gevierd, ergens tussen 17-25 December, in het geloof dat men de krachten der duisternis uitbande. De kortste dag van het jaar is 21 December, en daarna komt er ongeveer 1 minuut daglicht per dag bij, tot aan de langste dag, 21 Juni en de dagen weer langer gaan worden. (Noordelijk halfrond)
Saturnalia komt van Saturn, ‘te planten’, en markeert het einde van het herfst plantseizoen. Het was een tijd dat de rijken kleding aan de armen gaven, geschenken werden gegeven, gebak in de vorm van een menselijk figuur werden verkocht en gegeven en er werden dobbelspellen gespeeld. In het ergste geval koos de Romeinse gemeenschap 1 arme slachtoffer uit, man of vrouw, en dwong hem of haar zich een week te overeten. Tevens werd hij of zij tot sexuele daden gedwongen en dan, op 25 December werd die persoon als een menselijk offer geofferd. Door dit te doen geloofde men dat de krachten der duisternis en de ‘Heer van Wanbestuur’ verzoend zouden worden, wat als gevolg had dat de zon de aarde weer opnieuw begon te verwarmen.
Vul die auditoria
In de 4e eeuw probeerden de leiders van de Romeinse kerk leden te werven om zo hun auditoria te vullen (kort daarvoor had men mensen uit hun huisgebaseerde bijeenkomsten gehaald om samen te komen en ‘kerk’ te hebben in de heidense auditoria). En dus wilde men Saturnalia veranderen in een Christelijk feest en koos men ervoor de geboorte van Jezus op dat tijdstip te vieren.
Het woord Kersfeest (Christmas) is afgeleid van ‘Christus-mis’ oftewel de ‘Mis van Christus.’ Een vergadering mensen noemen we een massa mensen (a mass), in de Romeinse kerk is het een vergadering van de mensen in het auditorium om Christus te aanbidden, vandaar Christus-mis (Christ-mass). En zo werd het vieren van Saturnalia samengevoegd met de viering van de vermeende geboortedatum van Jezus. (Hij is in de lente of in de herfst geboren, maar dat is misschien voor een andere keer)
Misbruik van Joden
Helaas verdween Saturnalia niet helemaal. In 1466 dwong Paus Paulus ll Joden om naakt door de straten van Rome te lopen, nadat zij gedwongen waren zich met eten vol te proppen. Tegen de tijd van de pelgrims in Amerika werd kerstfeest verboden tot ongeveer 1681. Tot in de 18e en 19e eeuw werden Joden mishandeld en Rabbi’s werden verkleed als clowns en paradeerden rond steden. Het escaleerde in 1881 in Polen en men viel alle Joodse burgers aan, veel vrouwen werden verkracht en veel mannen gedood. En dat was nog maar 133 jaar geleden!
Heidense wortels in de feestdagen
Saturnalia is slechts één voorbeeld van heidense wortels. Groenblijvende bomen werden in huis gehaald en aanbeden, omdat zij niet dood gingen zoals de andere bomen, als onderdeel van de Asheira religie. Men danste rond de bomen, die met ornamenten versierd waren, en dat gebruik werd gesanctioneerd door de kerk als een kerstboom, om zo het Christendom verder samen te laten gaan met heidense praktijken.
Een maretak werd door Druïden gebruikt om hun menselijke offers te vergiftigen, en het kussen onder de maretak is een vermenging van de seksuele excessen die plaatsvonden onder de invloed van voedsel en drank tijdens Saturnalia, en het offeren van mensen bij de Druïden, en is in onze tijd verwaterd tot een kus onder de maretak.
De god van Santa Claus
Velen kennen Nicolas van Parara, Turkije, die heilig verklaard werd in de jaren 1800. Hij werd Bisschop van Myra en stierf op 6 December, in het jaar 345. Hij was genereus en werd eeuwen lang verafgood, en zijn beenderen werden uiteindelijk naar Bari, Italië, gebracht.
Bari had een plaatselijke godin ‘de Grootmoeder’, die telkens in December vereerd werd, en zij had het gebruik kousen te vullen met geschenken. Dit werd vermengd met de aanbidding van Nicolas, en op 6 December gevierd, de dag dat Nicholas overleed. De cultus van de aanbidding van Nicolas verplaatste zich naar het noorden, verder Europa in en werd door de Germanen en Kelten geadopteerd en vermengd met de Noorse god Wodan, vader van Thor. Wodan had een lange witte baard, droeg een zware winterjas, en reed op een avond in de herfst op een paard door de lucht. Dit werd gecombineerd met de cultus van Nicolas, en vond zijn vlucht dus plaats op 6 December.
En opnieuw mengde de katholieke kerk zich in de zaak en men nam de Nicolas cultus op, zodat het geven van geschenken, de gevulde kousen, en het rijden van hem op een paard door de lucht, een paar weken verplaats werd, naar 25 December.
Vanaf daar kun je de lijn makkelijk volgen: Washington Irving schreef in 1809 een populaire satirisch artikel met de titel ‘Een geschiedenis van New York’ of ‘De Knickerbocker Geschiedenis’ dat de draak stak met de Nederlandse cultuur; de Nederlanders waren in die tijd de aristocraten van New York. Hij vermelde verschillende keren hun witte baarden, de gever van geschenken die door de lucht vloog, en hij gebruikte de Nederlandse veramerikaniseerde naam Sinterklaas.
(Knickerbocker was de laatste naam van sommige families uit Nederland die New York gesticht hebben. Omdat de Nederlanders New York gesticht hebben, hebben we vandaag de dag bijvoorbeeld de New York Knicks NBA team, en talrijke organisaties die ‘knickerbocker’ in hun naam hebben).
Hedendaagse Santa Claus
Minder dan 13 jaar later, in 1922, las dr. Clement Moore de ‘Knickerbocker Geschiedenis’ en maakte een gedicht voor zijn kinderen, wat in december 1823 gepubliceerd werd en wij kennen als ‘de Avond Voor Kerstfeest’. In dit gedicht bracht hij alle elementen bij elkaar, maar liet Nicolas met 8 rendieren vliegen, in plaats van op een paard.
Illustrator Thomas Nast werkte van 1862-1886 voor Harper’s Weekly, een Amerikaans tijdschrift. Gebaseerd op het gedicht van Dr. Moore, gaf hij ons in de loop der tijd onze hedendaagse Santa Claus, met inbegrip van zijn lijst met goede en slechte kinderen, zijn workshop op de Noordpool, de elven die geschenken maken, enzovoorts.
In 1931 contracteerde het Coca-Cola bedrijf de Zweedse kunstenaar Haddon Sundblom, om een coke drinkende Santa Claus te maken. Hij vroeg zijn vriend Lou Prentice om model te staan vanwege zijn vrolijk en mollig gezicht, en hij nam bovengenoemde elementen en voltooide de vermenging van de eens heidense god tot de hedendaagse Santa Claus.
Wat moet een christen nu doen?
Al deze dingen vertelde ik de studenten en zij vertelden weer andere details die zij van hun ouders gehoord hadden over het kwaad van het Kerstfeest (en Pasen, maar dat komt misschien een andere keer). Ik maakte daarna een opmerking over de ingrediënten in ons voedsel: rundvlees, kip, groentes, granen, zuivel, olie, zout.
Ik vroeg hen of zij zich bewust waren van het feit dat al die zaken die wij eten, eens heilig beschouwd werden of geofferd werden aan allerlei goden. Ze keken me dan aan alsof ik ze een klap in het gezicht gegeven had.
Het rundvlees dat we eten wordt door de Hindoes als heilig gezien, en het offeren van rundvlees komt veel voor in meerdere religies. Katholieke/inheemse religies in Centraal en Zuid-Amerika offeren rundvlees, geit, kip, graan, groentes aan de verschillende goden en afgoden. De studenten realiseerden zich dat verschillende mensen in het verleden en heden afgoden van alles maakten, variërend van voedsel tot dieren, en beeldjes van uilen, kikkers, olifanten enzovoorts – dus het hebben van een beeldje in hun huis kon inhouden dat ze een afgod op de plank hebben staan.
Waar moet je de lijn trekken? Wat verwacht God van ons, aangezien we omringd worden door afgoden? Het antwoord is te vinden in de pagina’s van het Nieuw Testament, en daar ga ik volgende week mee verder.
Tot dan, zegen,
John Fenn
www.cwowi.org
mail naar [email protected]