Wij hebben een plafondventilator in onze slaapkamer, waar twee kettingen aan hangen om de ventilator en het licht mee aan of uit te schakelen. De twee kettingen hebben onderaan gewichten, waardoor ze makkelijk vast te houden zijn. Helaas hangen ze net aan het eind van het bed, en op een vroege ochtend, toen ik opstond om in de kamer te gaan bidden, liep ik recht tegen deze gewichten aan. Het midden van mijn voorhoofd werd geraakt en voelde alsof ik net het 666 teken van het beest gebrandmerkt had gekregen op mijn voorhoofd. Het deed pijn!
Ik strompelde weg van de ventilator en met de eerste stap, stootte ik mij linker kleine teen tegen de scherpe rand van een oude DVD speler, die we een paar dagen daarvoor op de vloer hadden neergezet om naar de kringloopwinkel te brengen. Maar zoals dat gaat bij een TV reclame die mij iets wil verkopen ‘Maar wacht, er komt nog meer!’
Ik keek uit het keukenraam en zag in de schemering dat de vogelvoeder leeg was en 20 of meer vogels hadden zich daar verzameld, zich afvragend waar hun ontbijt bleef…
Schuldig voelend door de zwerm mussen die mij aanstaarden, deed ik mijn shorts aan en liep naar de truck om de zak vogelvoer (9 kilo) uit de auto te halen, die ik die dag daarvoor gekocht had.
Toen ik de zak voer over mijn schouder gooide, liep ik te dicht langs de auto en mijn scheenbeen raakte de trekhaak met zo’n kracht dat het direct begon te bloeden en met een gil uit mijn mond, gevold door een tik tegen mijn scheenbeen, riep ik uit “Genezen, in de naam van Jezus!”
Ik vulde het vogelvoer bij, maar hoorde geen tsjirpen of gekwetter ‘Bedankt, John!’ van de vogeltjes en ik liep weer terug naar huis, bij mezelf mompelend dat ik nu bloed gevloeid had voor die stomme vogels, wat mij deed denken aan wat Jezus zei, in Mattheüs 6:26, dat de Vader de vogels voedt, wat ik mijn chagrijnig denken van die ochtend inhield dat mijn bloedvloeien eigenlijk de schuld van de Vader was, en DAT was de aanleiding tegen de Vader te zeggen:
“U wordt verondersteld mijn stappen te leiden! Wel, geweldig gedaan dus vanochtend!” Net toen de gruwel van wat ik dacht, tot me door drong en het excuus zich in mijn hoofd vormde, sprak Hij terug, in een zachte berisping: “Jij wist waar elk voorwerp zich bevond, en toch liep je recht tegen elk daarvan aan. Dat kwam niet door Mijn toedoen!”
Hoe misbruik begint
In de loop van deze serie zal ik basis karaktertrekken benoemen van iemand die misbruik pleegt en/of wat misbruik in een relatie inhoudt, betreffende vrienden, broers en zussen, kerk, huwelijk, werk en binnen deze belangrijkste kenmerken noem ik er tientallen meer die voortvloeien uit die karaktertrekken.
Het eerste kernmerk is: Iemand anders de schuld geven.
MAAR…Ook al schuift iemand de schuld op een ander, dat maakt die persoon nog niet schuldig aan misbruik, want we zaten allemaal wel eens kronkelend in onze stoel toen we door iemand geconfronteerd werden met iets waar wij schuldig aan waren. Net zoals ik deed, toen ik de schuld naar de Vader wilde schuiven, omdat Hij mij tegen die gewichten aan liet lopen, mijn teen liet stoten en mijn scheenbeen bezeerde. Dat is gewoon de menselijke natuur, om iemand anders de schuld te geven.
Maar een levensstijl van nooit de verantwoordelijkheid nemen als duidelijk is dat iets je eigen schuld is, terwijl anderen de schuld krijgen, of ALTIJD dingen zeggen als “Jij hebt het voor mij verpest, want…” of zelfs “Het was gewoon een misverstand,” laat een onevenwichtige kijk op iemand zelf zien, of op anderen, of op het leven.
Bedankt Adam!
De zaadjes voor misbruik werden in het begin van het menselijk ras gezaaid, toen Adam Eva de schuld gaf, en God, maar zichzelf buiten beschouwing liet, in Genesis 3:12: “De vrouw die U gaf, die heeft mij van de boom gegeven en ik heb ervan gegeten.” Juist Adam – Het was Gods schuld, omdat Hij de vrouw gemaakt had, die van de vrucht af en het toen aan jou gaf – als Hij dat niet gedaan had, zou jij nooit van die vrucht gegeten hebben, dus het is Gods schuld, en die van haar.
Ik suggereer niet dat Adam zijn vrouw misbruikte, ik zeg dat het principe van de schuld op iemand anders schuiven, de gevallen menselijke natuur is. Als het een levensstijl wordt, is het misbruik, en zodra het een levensstijl is, zullen andere kenmerken van misbruik samengaan met die kerneigenschap.
Narcisme gaat samen met schuld afschuiven
Zodra iemand een ander de schuld gaat geven, en daarmee de aandacht afleidt van zijn eigen verantwoordelijkheid, wordt er vaak naartoe gewerkt de aandacht gericht te krijgen op wat zij ‘voelen’ en wat die ander hen wel niet aangedaan heeft, waardoor die ander zich slecht gaat voelen. Dit gedrag, als het een patroon wordt, dood een relatie.
In de Griekse mythologie stond Narcissus bekend om zijn schoonheid, maar hij liet arrogante minachting zien voor degenen die van hem hielden. Op een dag liep Narcissus in het bos en Echo zag hem en werd verliefd op hem. Hij merkte dat hij gevolgd werd en riep herhaaldelijk uit ‘Wie is daar?’ waarop Echo iedere keer herhaalde wat hij zei ‘Wie is daar?’
Uiteindelijk onthulde ze zichzelf, maar hij wees haar liefde af en zij was zo kapot door zijn afwijzing dat zij de rest van de dag bleef roepen, totdat er slechts een echo van haar persoon overbleef. De god van de wraak, Nemesis, hoorde wat Narcissus gedaan had, en lokte hem naar een plas water, waar hij zijn eigen reflectie zag en op zichzelf verliefd werd. Beseffend dat hij nooit adequaat aan zijn eigen liefde kon voldoen, pleegde hij zelfmoord.
Merk op wat ik onderlijnd heb, want bij iemand die de schuld afschuift en bij degene die van hem houdt, zien we hetzelfde patroon. Zie hoe Echo haar hart liet zien aan Narcissus, en haar ziel ontblootte. Zij werd afgewezen en kwijnde weg door een gebroken hart, totdat er slechts een schim van haar persoon overbleef.
Zie hoe hij haar liefde afwees, hoe arrogant hij was, minachting toonde, verliefd was op zichzelf en uiteindelijk zichzelf vernietigde.
Degene die misbruikt wordt, die altijd overal de schuld van krijgt, is gebroken, omdat die ander voortdurend hun liefde afwijst. Uiteindelijk, of dat nu in een huwelijk is, of dat het om een familielid gaat, een kerkganger in de bank van een misbruikend kerkcultuur, of een werknemer op zijn werk waar een cultuur van misbruik heerst, allen worden slechts een schim van wie ze eens waren – vaak weten ze niet eens meer wie ze waren, leeg, levenloos als gevolg van de afwijzing, gekwetst, beschadigd – maar de misbruiker ziet dat allemaal niet. Alles draait om hem, zonder zich te realiseren dat ze zelfmoord in de relatie plegen, in hun kerk – in hun emoties.
Die twee samen: de schuld afschuiven en alles om hen laten draaien
In een huwelijk, als er op het werk er iets verkeerd gaat, zal de misbruiker de wederhelft daar de schuld van geven – misschien een te kort aan slaap door het snurken van die ander, waardoor de presentatie op het werk niet goed ging, en dus afgewezen werd – dus als die persoon ’s avonds thuis komt van zijn werk, is alles de schuld van zijn wederhelft. Zij zijn het slachtoffer en degene die gekwetst zijn.
Op het werk zijn zij degene die benadeeld werden omdat de assistent een slecht verslag schreef; zij willen niet toegeven dat zij de uiteindelijke verantwoordelijkheid droegen voor het verslag en het lezen ervan.
Een kerkcultuur van misbruik beschuldigt iemand die legitieme kwesties naar voren brengt als zijnde degene die een probleem heeft, in plaats van het probleem in de kerk aan te pakken, of een staflid, of het beleid zelf.
Gaat het om een broer, zus of vriend, dan ben jij degene die verkeerd zit, omdat je niet begrijpt hoe moeilijk het voor hen geweest is – als een middel de aandacht af te leiden van hun daden die hebben bijgedragen tot het probleem.
Degene die misbruik pleegt, zal de verantwoordelijkheid altijd afschuiven naar een ander en de confrontatie wordt zo gedraaid, dat het om hen gaat. Als je een legitieme zorg of nood naar voren brengt, in plaats van het te onderkennen, zullen ze jou de schuld daarvan geven, en zeggen dat jij een probleem hebt, niet zij. Ze plegen zelfmoord in de relatie, maar kunnen niet toegeven fout geweest te zijn, zichzelf te onderzoeken, noch zullen ze veranderen.
Het samengaan van de schuld op een ander schuiven met narcisme, kan jou het idee geven dat jij gek bent, dat jij degene bent die een probleem heeft. Ze geven jou een naar gevoel over jezelf, zullen jou niet ondersteunen, en zeker zullen ze je geen spontaan complimentje geven en zelden of nooit tonen ze interesse in jouw welzijn.
Koning Saul was zo’n iemand, maar dat is niet voor vandaag. Volgende week noem ik meer eigenschappen en voorbeelden en in de weken daarna suggesties hoe om te gaan met iemand die misbruik maakt of narcistisch is.
Tot dan, zegen,
John Fenn
www.cwowi.org
email naar [email protected]