Ik heb veel ‘dank je wel’ emails binnengekregen na de laatste “Thoughts’ over tzedakah en de opmerkingen van Jezus over echtscheiding, maar er waren ook veel mensen die specifieke informatie wilden, uniek voor hun situatie of voor wat hen geleerd is.
Dus dacht ik dat het goed zou zijn dieper op de context in te gaan, zodat de meeste vragen, voor wie dat nodig heeft, beantwoord zullen worden en tevens zodat iedereen er meer begrip over heeft. Hier hebben we dus de Joodse echtscheidingswet:
“Wanneer iemand een vrouw genomen en gehuwd heeft, dan zal – als hij haar geen genegenheid toedraagt, omdat hij iets onbehoorlijks aan haar gevonden heeft, en hij een scheidbrief geschreven en haar die overhandigt heeft, waarna hij haar uit zijn huis heeft weggezonden; en als zij dan uit zijn huis vertrokken, haars weegs gegaan en de vrouw van een ander geworden is; en als dan de laatste man een afkeer van haar krijgt, een scheidbrief schrijft, haar die overhandigt, en haar uit zijn huis wegzendt; of als de laatste man die haar tot vrouw genomen heeft, gestorven is – dan zal de eerste echtgenoot, die haar weggezonden heeft, haar niet opnieuw tot vrouw mogen nemen…” Deuteronomium 24:1-4
Niemand wist precies wat ‘iets onbehoorlijks aan haar’ betekende, en tegen de tijd van Maleachi, wandelden de priesters niet met de Heer en deden zij verfoeilijke dingen, zoals het offeren van zieke, zwakke en te oude dieren, van het slechtste graan, enzovoorts en zij weigerden de tienden te geven en de offergaven.
Ook hadden zij een zeer liberale opvatting over ‘onbehoorlijk’ en gebruikten dat naar believen bij huwelijk en scheiding. In Maleachi 2:14-16 berispt de Heer de priesters, omdat zij ‘trouweloos’ met de ‘vrouw uwer jeugd’ waren omgegaan en Hij zegt dat Hij de echtscheiding haat.
Helaas hebben sommigen die ene uitspraak, dat Hij de echtscheiding haat, uitgelegd als een leerstellige uitspraak tegen iedere echtscheiding, wat in het geheel niet logisch is, omdat Hij Degene was die de wet aan Mozes gegeven heeft. Voeg daar het feit aan toe dat God gescheiden is, omdat o.a. in Jeremia 3:8 vermeld staat dat Hij Israël een scheidbrief gaf, EN dat Jezus later verklaarde waarom God de mogelijkheid tot scheiden gaf, vanwege de hardheid van hun hart, als een uitweg voor de onschuldige partij, dan is het allemaal logisch.
Zeker haat Hij de echtscheiding – zoals de priesters in Maleachi dat gebruikten, trouwen en scheiden naar believen.
Als we dan naar de tijd van Jezus gaan, waren er 2 mannen, die Hij waarschijnlijk kende, gerespecteerde Rabbi’s, één genaamd Shammai en die ander heette Hillel. Sinds de tijd van Maleachi was het debat alleen maar intensiever geworden.
Shammai leerde dat de formulering in de echtscheidingswet over ‘iets onbehoorlijks aan haar’ een referentie was naar 2 hoofdstukken daarvoor, de wet over het huwen van een maagd. Deuteronomium 22:13-18 zegt dat als een man een vrouw huwt en na de echtelijke gemeenschap een afkeer van haar krijgt, omdat hij die huwelijksnacht ontdekt heeft dat zij geen maagd was, zoals ze beweerde te zijn, hij van haar kon scheiden en dat zij zelfs gestenigd mocht worden, als hij daarvan aangifte zou willen doen.
Tussen haakjes, toen Maria aan Jozef vertelde dat zij zwanger was, overwoog hij deze wet, maar de Bijbel zegt dat hij rechtschapen was en dus in stilte van haar wilde scheiden. Als hij het gewild had, had hij aangifte kunnen doen en zou Maria geëxecuteerd worden.
Maar in Deuteronomium 22, als de vrouw inderdaad een maagd was, kon zij de lakens van die huwelijksnacht, met bloed en lichaamsvloeistoffen erop, als bewijs houden dat haar maagdenvlies die nacht gebroken werd en zij dus inderdaad een maagd was. Het was de gewoonte dat zij die lakens haar hele leven zou bewaren, wat ‘het teken van haar maagdelijkheid’ genoemd werd, want als haar echtgenoot haar bijvoorbeeld 30 jaar later belasterde of beschuldigde over die vroegere jaren, had zij een middel om haar eer te verdedigen.
En dus leerde Shammai dat ‘iets onbehoorlijks’ in de echtscheidingswet, een verwijzing was naar dat tweede hoofdstuk daarvoor, en als een man van zijn vrouw zou scheiden, behalve in het geval van ontucht (seks met een andere man) voor hun huwelijk, zou het een onterechte scheiding zijn, waardoor zij overspel pleegde als een classificatie van haar volgend huwelijk. En de man die onterecht van haar scheidde en hertrouwde, zou in een overspelig huwelijk zijn – een huwelijk gefundeerd op onterechte en moreel onwettige gronden.
Rabbi Hillel echter, die in het jaar 30 na Christus overleed, had de overhand, en leerde dat als de vrouw een slechte maaltijd bereid had, dat ‘iets onbehoorlijks’ was, uit Deuteronomium 24, en daarom kon de echtgenoot van haar scheiden en naar believen hertrouwen. Rabbi Akiva zei zelfs dat als de echtgenoot een andere vrouw mooier vond dan zijn eigen, haar afnemende schoonheid ook gezien kon worden als ‘iets onbehoorlijks’ en hij dus van haar kon scheiden, omdat hij een knappere vrouw wilde.
DAT was het meningverschil waar het om ging. Daarom, toen Jezus in Mattheüs 5:31-32 zei wat Hij zei, had Hij het over de wet van Hillel en Akiva, wat de wet van die tijd was:
“Gij hebt gehoord dat er gezegd is: Al wie zijn vrouw wegzendt, moet haar een scheidbrief geven”. Maar Ik zeg u: Een ieder die zijn vrouw wegzendt om een andere reden dan ontucht, maakt dat er echtbreuk met haar gepleegd wordt, en ieder die haar trouwt, pleegt echtbreuk.”
Hij heeft het over de oorspronkelijke bedoeling die God had, Deuteronomium 24, en bevestigde daarmee de lering van Rabbi Shammai, die leerde dat het refereerde aan hoofdstuk 22, een paar verzen daarvoor, wat ging over een vrouw die beweerde maagd te zijn, maar al eerder seks met iemand voor haar huwelijksnacht gehad bleek te hebben. In dat geval, zei Jezus, is de echtscheiding wettig. Maar voor elk andere reden, kun je de relatie als overspelig zien, omdat het een onterechte scheiding was.
Omdat de wet van Hillel DE wet van het land was, vonden de priesters en de leiders dat niet leuk – en toen Hij moest verklaren waarom God dat wel een mogelijkheid tot echtscheiding had gegeven, als het immers Zijn bedoeling was dat een man en vrouw hun hele leven bij elkaar zouden blijven; Jezus zei dat het was vanwege de hardheid van hun harten.
En daarbij is inbegrepen, zelfs in de tijd van Jezus: ontucht, misbruik, verwaarlozing, verlaten worden.
Nu mijn mening – Omdat christenen en inderdaad de meeste voorgangers, niet de context weten van Jezus’ uitspraken, ook al hebben zij allemaal in de Bijbelschool geleerd dat de eerste regel van Bijbeluitleg is te weten aan wie er gesproken/geschreven werd, en hoe zij dat begrepen, en dat ieder verder begrip in onze tijd overeenstemmen moet met hun begrip en daar op voortgebouwd moet worden –houden zij Gods volk gevangen in veroordeling, terwijl God Zelf voorzien heeft in echtscheiding als een weg uit een verbroken verbond – verbroken door een verhard hart, resulterend in overspel (seks buiten het huwelijk), misbruik, verwaarlozing en verlating.
Er is heel veel slecht onderwijs over dit onderwerp. Een paar keer is mij gevraagd om het in gebed eens te zijn met een gescheiden vrouw wiens hart gebroken was, dat haar ex-man weer terug zou komen, ook al was die persoon hertrouwt. In een aantal gevallen vond de echtscheiding 10 jaar daarvoor plaats, en de echtgenoot hertrouwde en kreeg twee kinderen met zijn 2e vrouw, maar de vrouw kwam voor gebed en wilde dat ik God zou vragen dat zijn 2e huwelijk verbroken zou gaan worden en hij weer bij haar terug zou komen.
Alle keren had men geleerd dat ‘God de echtscheiding haat’ en dat een verbond, door 1 partij verbroken, nog steeds van kracht was en er gebeden kon worden om het weer een gezond verbond te maken. Ik had de droeve plicht deze vrouwen te informeren, dat het enige deel van het verbond dat overgebleven is tussen haar en haar ex, de kinderen zijn en dat zij, binnen dat element van hun huwelijksverbond, moeten samenwerken, omdat de kinderen geboren zijn uit dat verbond, al is dat verbond nu verbroken.
God gaat huwelijk nummer 2 niet opbreken, om de echtgenoot weer naar vrouw nummer 1 terug te brengen. Het goede nieuws van Deuteronomium 24, laten we dat niet vergeten, is dat het de mogelijkheid geeft voor haar (of hem) om een 2e en zelfs een 3e keer te trouwen – maar, alleen als de echtscheiding gedaan is met de bedoeling die God geeft: om het de onschuldige partij mogelijk te maken uit een verbroken verbond te stappen, zodat het leven weer opgebouwd kan gaan worden.
Ik hoop dat deze aanvulling antwoord geeft op vragen – zegen!
John Fenn
www.cwowi.org
[email protected]