NT Geven & Voorspoed 3 van 4, Geen tiende in het NT?
Hallo allemaal,
Nu we de gemiddelde pastor hebben gevraagd: “Welke tiende wilt u?”(lol), laten we ons realiseren dat geven een klein onderdeel is van het Joodse concept van gerechtigheid.
Tzedakah….het Hebreeuwse woord voor ‘gerechtigheid’ en ‘liefdadigheid’.
Wij niet-joden wordt geleerd dat we rechtvaardig zijn voor God door het offer van Jezus aan het kruis. Er wordt ons verticaal geleerd dat we rechtvaardig zijn. Dat is waar, maar het is slechts de helft van rechtvaardigheid.
Tzedakah belichaamt en omvat alleen verticaal rechtschapenheid met God EN tegelijkertijd rechtschapenheid met de mens. Je kunt die twee niet scheiden in het woord gerechtigheid. Helaas horen de meeste christenen alleen de halve waarheid, dat gerechtigheid betekent dat je verticaal recht wordt gemaakt met God.
Het woord ‘gerechtigheid’ betekent recht met God verticaal en recht met de mens horizontaal.
Daarom wordt het ook vertaald als ‘liefdadigheid’ of ‘geven’ of ‘aalmoezen geven’. Het betekent dat we zo onder de indruk zijn dat we verticaal in orde zijn gemaakt met God, dat we uit die overvloed van vreugde en Leven horizontaal aan onze medemens geven. Recht staan met God betekent een vrijgevig mens zijn voor onze medemens. Tzedakah is een levensstijl van vrijgevigheid aan onze medemens omdat we verticaal in orde zijn gebracht met God.
De Oudtestamentische tiende, die voor het eerst gezien wordt als een genade in zijn hart toen Abraham vrijwillig aan Melchizedek gaf, werd tot een uiterlijke wet gemaakt in de Wet van Mozes. Dit was om Israël te ‘dwingen’ om een vrijgevig leven te leiden voor hun medemens. Het werd een wet omdat in het hele Oude Testament niemand wedergeboren was. Het waren zondaars die door de uiterlijke wet van Mozes gedwongen werden om vrijgevig voor hun medemens te leven.
Ik kan dit niet genoeg benadrukken: Rechtvaardigheid MOET zowel het verticale recht staan met God zijn als het horizontale recht zijn met de mens omvatten. Het woord ‘rechtvaardig’ betekent dat. Er is geen verdeling van het woord rechtvaardig zodat je het alleen hebt over het verticale recht staan tussen jou en God. Rechtvaardigheid is altijd de verticale rechtschapenheid met God EN de horizontale rechtschapenheid met de mens. Je kunt het ene niet hebben zonder het andere.
Dit is de wet en de profeten. Dit is het gebod om de Heer lief te hebben met heel ons hart, ziel, verstand en kracht, en om onze naaste lief te hebben als onszelf. Dit is gerechtigheid. Het is ook naastenliefde. Vrijgevigheid. Geven. Tzedakah. Om goed te staan voor God moet je goed zijn met de mens.
We hebben nooit begrepen dat om goed te zijn met God, we eerst goed moeten zijn met onze medemens.
De rabbijnen leren dat de arme persoon die een geschenk ontvangt, de gever eigenlijk een dienst bewijst, en niet andersom. Het geeft die persoon de kans om zijn vreugde te uiten over het feit dat hij verticaal in orde is met God, zodat hij vanzelfsprekend ook horizontaal gul wil zijn voor mensen in nood.
De basis van tzedakah (rechtvaardig) is dat het huis en het gezin de eerste prioriteit is bij het geven.
Er moet eerst voor iemands gezin worden gezorgd. Daarom stelt Paulus in I Timoteüs 5:8 dat iemand die niet werkt om voor zijn eigen huis te zorgen, erger is dan een ongelovige; hij heeft zijn geloof verloochend. Hij verloochent zijn geloof omdat hij niet tzedakah – rechtvaardig – is, want om rechtvaardig te zijn moet je rechtschapen zijn voor God en de mens, en niet voor je gezin zorgen is onrechtvaardig, wat een verloochening van je geloof is.
Nadat tzedakah (gerechtigheid) naar familie is gevloeid, vloeit het naar buiten toe, naar degenen die het dichtst bij hen staan in het geloof, vrienden, buren, collega’s, vreemden in de gemeenschap, in die volgorde.
Jezus sprak hierover in Marcus 7:13-19. De Farizeeën hadden een wet gemaakt die zei dat als je een tiende of een offer had, de tempel dat moest krijgen, zelfs als je ouders voedsel nodig hadden. Jezus zei dat dat verkeerd was, want in tzedakah komt familie op de eerste plaats, zij zijn de eerste ontvangers van het geven. Jezus zei tegen hen: “Jullie maken het Woord van God krachteloos om jullie traditie te eren.” Er zijn voorgangers die hun mensen vertellen dat hun tiende aan de kerk op de eerste plaats komt, waardoor mensen zonder geld komen te zitten voor eten, huur en levensonderhoud – die voorgangers moeten zich schamen, want zij zijn de farizeeërs van onze tijd geworden, die niet begrijpen dat gerechtigheid zowel de verticale als de horizontale recht staan omvat en moet omvatten.
De basis van alles wat Jezus onderwees, alles wat het NT onderwijst, is NIET ons handelen ‘omhoog’ naar God, maar horizontaal, in onze verantwoordelijkheden naar onze medemens.
In Matteüs 19:16-22 komt de rijke jongeling naar Jezus: "Goede meester, wat moet ik doen om eeuwig leven te krijgen?" Jezus antwoordde: "Waarom noem je mij goed?"
Dit was de eerste gelegenheid voor de jongeman om te belijden dat Jezus de Christus is. Het was de eerste kans om te zeggen: "Ik noem je goed omdat je Christus bent, Gods Zoon", zoals Petrus deed. Maar hij zei niets. Jezus vervolgde: "Er is niemand goed dan God." (Noem je me God omdat je me goed hebt genoemd?)
Toch zwijgt de jongeman. Weer een gemiste kans om zijn geloof in Jezus te uiten. Dus ging de Heer verder, langs een andere weg, om hem te bereiken: "Als je het leven wilt binnengaan, onderhoud dan de geboden."
Hier zien we tzedakah in actie.
Nadat de jongeman had beweerd dat hij alle horizontale geboden van jongs af aan had gehouden, zegt Jezus tegen de jongeman: "Als je volmaakt wilt zijn, verkoop dan wat je hebt, geef het aan de armen en je zult een schat in de hemel hebben, en kom hier, volg Mij."
Het geloof van de man was erg op zichzelf gericht. Jezus noemde de delen van de 10 Geboden op die horizontaal waren - vader en moeder eren, niet moorden, niet echtbreken, stelen, lusten of liegen - en hij zei dat hij zich daaraan had gehouden sinds hij een jongen was. Jezus was op zoek naar echte tzedakah - een hart dat aan anderen geeft.
Hoe kon Jezus zo'n egocentrische gelovige een discipel laten worden? Hij werd uitgenodigd om zijn leven voor anderen te geven in een uiting van tzedakah die tot zijn martelaarschap zou kunnen leiden. Niet zomaar tzedakah, maar tzedakah dat tot zijn dood kon leiden, wat een leven van geven in de bediening zou zijn.
Was zijn geestelijk leven verticaal met God zo levendig dat het overvloeide in een leven van vrijgevigheid naar zijn medemens toe, tot het punt dat hij bereid zou zijn voor iemand te sterven?
Om zijn hart te ontdekken en de diepste (gierige) waarheden van zijn hart aan zichzelf te laten zien, vroeg Jezus hem om alles te verkopen en aan de armen te geven in een daad van tzedakah. De man ging bedroefd weg, en Jezus liet hem gaan, want het leven waartoe Hij de man had uitgenodigd vereiste een vrijgevig leven vanuit zijn hart. Dat had hij niet. Hij was niet echt tzedakah, rechtvaardig, want zijn prioriteiten waren slechts verticaal.
Merk op hoe in de evangeliën wanneer Jezus spreekt over het koninkrijk van de hemel, er ook een horizontaal element is:
"En Jezus trok door Galilea om in hun synagogen te onderwijzen (verticaal) en te prediken over het koninkrijk van God (verticaal & horizontaal) en allerlei ziekten onder het volk te genezen (horizontaal)." Matteüs 4:22 (lees ook v23), Matteüs 9:35 zegt hetzelfde.
Het evangelie van het koninkrijk moet zowel het verticale recht staan met God zijn, als het horizontale recht staan met de mens omvatten. Het doel van genezing in het NT is daarom eerst om de ongeredden te laten zien dat ze recht gemaakt kunnen worden met God. Dat Hij hen geneest is het bewijs van Zijn voorziening voor rechtschapenheid met de Vader.
Hoe ziet tzedakah eruit in de realiteit van het Nieuwe Testament? Dat is voor volgende week, tot dan, zegen,
John Fenn/AK
http://www.cwowi.org en e-mail me op [email protected]